Hoe leer je hoogbegaafde kinderen omgaan met tegenslagen?

Tamara Straetemans van Altamente, schreef voor ons dit artikel:

Boos gooit hij het spelmateriaal in mijn richting en met veel dramatiek legt hij zijn hoofd op de tafel en begint te jammeren. Nadat hij terug rustig is en ik weer contact met hem kan maken, bekijken we samen hoe dit onverwachte verlies zorgt voor een heel vervelend gevoel en intens gedrag dat niet echt passend is. Ik ga eerst met hem en daarna met de ouders dieper in op deze en andere situaties en merk op dat de ouders alles in het werk stellen om het hun kind aangenaam te maken. Bij spelletjes laten ze hem altijd winnen, het avondritueel is geëvolueerd van een verhaaltje en een kus naar een complexe routine die een dik uur duurt en regelmatig nieuwe toevoegingen krijgt, de boterhammetjes worden soms opnieuw belegd als hij van mening verandert en zelfs een glas water kan – of wil – deze zevenjarige niet zelf nemen als hij dorst heeft. Als hij iets vergeet mee te nemen naar school, zijn zwemzak bijvoorbeeld, dan brengt papa dat wel even na en geeft zoonlief papa ook nog even de schuld.

In school loopt het moeilijk. Hoewel de basisleerstof te gemakkelijk is, lukt het de leerkracht niet om hem uit te dagen. Hij wil niet meer naar de plusklas en als hij in zijn verrijkingsbundel moet werken, stopt hij zo gauw hij vastloopt. Als de leerkracht fouten opmerkt en die met hem wil bespreken, wordt hij boos en zegt hij dat de andere kinderen teveel lawaai maken, dat de opdrachten saai en stom zijn en dat de juf hem niet begrijpt. Ook op de speelplaats ontploft hij vaak als er in het spel iets gebeurt dat hij niet fijn vindt.

Hoe leer je hoogbegaafde kinderen omgaan met tegenslagen?

Omgaan met falen, frustraties en tegenslagen is niet iets wat een kind op een dag vanzelf kan. Integendeel, het is iets wat ieder kind moet ontwikkelen maar dat kan alleen als je voldoende kansen krijgt om te falen, als je frustraties mag voelen en uiten, als je tegenslagen tegenkomt waar je iets uit kan leren. Die leerkansen moeten in school aangeboden worden, en bij een hoogbegaafd kind vraagt dat om doorgedreven differentiatie van de leerstof zodat ook dit kind door de leerkuil gaat en daar leerervaringen opdoet en vaardigheden ontwikkelt.

Ook een taak van ouders

Maar dat is niet genoeg, ook binnen het gezin moet het kind de mogelijkheid krijgen om die vaardigheden te ontwikkelen en dat kan alleen maar als je als ouder niet probeert om je kind te behoeden voor onaangename situaties en de onprettige gevoelens die daarbij horen. Hoewel we als ouder onze kinderen het liefst altijd gelukkig zouden zien, moeten we goed beseffen dat we onze kinderen daarmee tekortdoen. Als kinderen al van jongsaf leren dat tegenslagen bij het leven horen, en je moedigt ze aan om daar veerkrachtig en oplossingsgericht mee om te gaan, dan geef je ze vaardigheden mee die ze nog heel hun leven kunnen gebruiken. Door thuis bij spelletjes te verliezen, zullen ze leren dat het oké is om niet altijd de beste te zijn, leren ze blij zijn voor de anderen, maar ook zichzelf uitdagen om te verbeteren. Als je als ouder verantwoordelijkheid en zelfstandigheid aanmoedigt bij je kinderen, zullen ze ook in school niet hulpeloos maar juist daadkrachtig worden.

Het lijkt misschien wel simpel, maar als je gewend bent om als ouder te beschermen en te behoeden voor hindernissen draai je niet zomaar die knop om. Daarbij weten kinderen heel goed hoe ze hun ouders moeten aanpakken om iets gedaan te krijgen! Wees je bewust van je aanpak en stel jezelf de vraag hoe dit jouw kind op korte én lange termijn helpt. Durf ook eens in jezelf te kijken en onderzoek of er een reden is waarom je je kind zo graag wilt behoeden voor tegenslagen. Zoek de balans tussen loslaten en begeleiden, je staat aan de zijlijn om te supporteren en je biedt ondersteuning waar nodig. Heb vertrouwen in je kind en toon dat je in hem of haar gelooft. Vertel je kind dat je durft loslaten omdat je weet dat het goedkomt, omdat je weet dat je kind vol veerkracht en potentieel zit om zelf die hindernissen aan te kunnen.

Copyright © 2022 Tamara Straetemans, Altamente – Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit artikel mag worden verveelvoudigd, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. Online delen mag mits vermelding van auteur en link naar dit artikel.