En hoe gaat het met jullie hoogbegaafde dochter?

Liesbet Smedts van de Vlinder, schreef voor ons dit artikel:

En hoe gaat het met jullie hoogbegaafde dochter?

Dat is de vraag die ik regelmatig stel aan ouders wanneer ze komen voor onderzoek van hun (vermoedelijk) hoogbegaafde zoon. Vaak blijkt het goed te gaan met deze meisjes. Ze doen het goed op school, maar blinken niet uit. Ze zijn vooral bezig met de vriendinnetjes en houden zich ook graag creatief bezig. Kortom, ze stellen geen problemen.

Laat dat nu net het probleem zijn…

Vanaf het moment dat hoogbegaafde meisjes de eerste stapjes binnen de schoolmuren zetten, stoppen ze alle energie in het ontwikkelen van sociale vaardigheden. Aanvaard worden en het liefst zelfs opgaan in de groep staan hoog op hun agenda. Dit doorgedreven socialisatieproces maakt van deze meisjes heuse kameleons. Een niet te onderschatten gevolg hiervan is de enorme druk die op deze jonge schouders terecht komt. Om aanvaard te worden in de groep gaan ze hun gedrag aanpassen terwijl ze zich toch vaak anders voelen. Hun interesses gaan immers regelmatig uit naar meer ‘mannelijke’ belangstellingsgebieden. Om te voldoen aan de verwachtingen van peers, leerkrachten en ook ouders, schuiven ze dit opzij en kiezen er, bewust of onbewust, voor om meer te investeren in uiterlijk en sociale contacten. Ze geloven meestal zelf niet dat ze hoogbegaafd zijn en voelen zich alleen maar raar.

Hoogbegaafde meisjes willen zich voegen naar de verwachtingen van de maatschappij, die vandaag de dag toch nog sterk gender bepaald is. Onbewust en vaak met de beste bedoelingen benaderen leerkrachten jongens anders dan meisjes. Dit geldt vooral voor de exacte vakken. Ondanks het feit dat onderzoek heeft aangetoond dat de aanleg voor verschillende vakken niet afhankelijk is van het geslacht, gaat men er toch nog regelmatig van uit dat jongens beter zijn in wetenschappen en wiskunde en meisjes in creatieve vakken en taal. Vaak worden goede prestaties door jongens binnen deze exacte wetenschappen toegeschreven aan sterke cognitieve capaciteiten en bij meisje aan inzet. Deze hoogbegaafde meisjes voelen dit feilloos aan en gaan hier in mee. Meisjes worden daarom minder vaak herkend als hoogbegaafd met gevolg dat ze ook minder in uitdagend onderwijs of gespecialiseerde programma’s voor hoogbegaafden terecht komen. Daar bovenop komt nog het streven naar perfectie dat iets meer voorkomt bij meisjes dan bij jongens. Het gevolg is dat ze die zaken waarin ze geloven minder getalenteerd te zijn, links gaan laten liggen. Dit perfectionisme, samen met een uitgesproken aanpassingsgedrag aan de verborgen verwachtingen heeft een groot impact op de studiekeuze, de latere beroepskeuze en op het zelfbeeld van deze hoogbegaafde meisjes.

Meer jongens dan meisjes in begeleiding

Als ik even in mijn eigen dossiers duik, kom ik tot de onthutsende vaststelling dat maar liefst drie vierde van de kinderen ( kleuters niet meegerekend) die hier over de vloer komen, jongens zijn. Er is dus nog werk aan de winkel. Maar hoe kunnen we deze meisjes, onze dochters, helpen? Vooreerst is het belangrijk om de hoogbegaafdheid vroeg te signaleren, nog voor ze zich de stereotiepe genderafhankelijke verwachtingen eigen hebben gemaakt en in de groep verdwenen zijn. Probeer ieder kind, jongen of meisje te steunen en aan te moedigen bij de ontdekking wie ze echt zijn. Complimenteer meisjes en jongens evenveel voor cognitieve inspanningen en prestaties. Als ouder en leerkracht is het van belang tevens door een gender neutrale bril proberen te kijken en de kinderen aan te sporen dit ook te doen. Toon meisjes sterke vrouwen uit onze maatschappij die als rolmodel kunnen dienen. Ook het hebben van ontwikkelingsgelijken van hetzelfde geslacht kan veel betekenen. Praten over de overdreven bezorgdheid om geaccepteerd te worden en het moeizaam omgaan met kritiek, kan al een hele opluchting zijn voor het kind. Kinderen die stevig in hun schoenen staan, kunnen dan uiteindelijk zelf beslissen wanneer het de moeite waard is ten strijde te trekken en wanneer aanpassen best ok is.

Copyright © 2022 Liesbet Smedts, De Vlinder – Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit artikel mag worden verveelvoudigd, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. Online delen mag mits vermelding van auteur en link naar dit artikel.