Een introductie in de wereld van Dynamic Assessment

Ilse Verhoeven van Hoogbegaan schreef voor ons onderstaand artikel: 

“Are you sure?”

“Ben je zeker?”, vraagt professor Tzuriel aan Bas⁽¹⁾, de tienjarige jongen waarmee hij een demonstratie doet van een van zijn testen voor ons, deelnemers aan de workshop Dynamic Assessment. Bas kijkt vertwijfelt en neemt het door hem gekozen blokje, dat wel degelijk de correcte oplossing is voor het probleem dat voor hem ligt, weer weg ... 

Verken de wereld van Dynamic Assessment: een boeiende introductie

Professor Tzuriel

Professor David Tzuriel is een gerenommeerd onderzoeker op gebied van Dynamic Assessment (DA) en ontwikkelaar van dynamische testen. Hij komt om de paar jaar naar Nederland om de workshop DA te geven bij StiBCO in Bodengraven, Nederland. Wij waren erbij met een aantal Hoogbloeier collega’s om te leren en ervaring op te doen met DA.

Wat is Dynamisch Testen (Dynamic Assessment)?

Bij dynamisch testen ligt de focus op groei en verandering. De tester observeert en gebruikt fouten die een kind maakt gedurende de test om beter zicht te krijgen op eventuele tekorten in cognitieve functies, om dan via begeleiding het kind daarin te ondersteunen en te versterken. Dat is helemaal anders dan bij statische intelligentietesten die slechts een momentopname zijn. Intelligentietesten vergelijken kinderen op vlak van verschillende cognitieve vaardigheden met leeftijdsgenoten. Ze leggen nadruk op wat een kind op een bepaald moment kan via de objectieve scores die het kind behaalt op de test. DA daarentegen focust op leerpotentieel, bijleren en het versterken van bepaalde cognitieve functies, ook binnen de testsetting.

Hoewel hoogbegaafde kinderen vaak uitblinken in standaardtests, kunnen ze onderpresteren als gevolg van verveling of een gebrek aan uitdaging. Dynamic Assessment (DA) kan helpen om hun ware potentieel te onthullen door hun vermogen te onderzoeken om nieuwe concepten snel te begrijpen en complexe problemen op te lossen, zelfs als ze nog niet eerder met deze concepten zijn geconfronteerd. Vooral dubbel bijzondere kinderen, die moeilijk te testen zijn met standaardtests, kunnen profiteren van DA. Het kan bijvoorbeeld hoogbegaafde kinderen met leerproblemen helpen door de oorzaken van hun leerproblemen vast te stellen en tegelijkertijd hun sterke punten te identificeren. Hetzelfde geldt voor hoogbegaafde kinderen uit kansarme gezinnen of andere culturen of talen, waarbij DA kan helpen om hun cognitieve vaardigheden te scheiden van taal- of culturele invloeden. Dit kan leiden tot een nauwkeurigere beoordeling van hun onderwijsbehoeften en het nemen van passende ondersteunende maatregelen.

De workshop dynamic assessment

Naast de theoretische concepten en uitgebreide achtergrondinformatie over het onderzoek van professor Tzuriel, bestond de workshop vooral uit praktische demonstraties van de verschillende testen die Tzuriel al ontwikkelde. In zijn lange carrière is dat ondertussen een hele batterij aan testen met elk zijn specifieke elementen om te testen:

• Children’s Analogical Cognitive Modifiability Test (CATM)
• Children’s Inferential Thinking Modifiability Test (CITM)
• Children’s Seriational Thinking Modifiability Test (CSTM-R)
• Cognitive Modifiability Battery-Assessment and Intervention (CMB)
• SERIA-THINK-Revised Instrument
• Windows-Mental Rotation Test (WMR)
• Analogical Modifiability Puzzle Test (AMP)
• Children’s Spatial Working Memory Test
• Children’s Verbal Working Memory Test
• Mental Rotation 3-Dimensions (MR3D) Test
• Children’s Conceptual and Perceptual Analogical Modifiability Test  (CCPAM)

Elke dynamische test bestaat uit een pretest, een mediatiefase en een posttest. In de mediatiefase begeleidt de tester het kind op die vlakken waar ze moeilijkheden ervaren. Gerichte instructie en feedback helpen het kind om bij te leren op die vlakken waar het moeilijk loopt. Dat kunnen heel wat verschillende zaken zijn zoals: planmatig werken, het werkgeheugen inzetten, behoefte aan precisie en nauwkeurigheid, moeilijkheden in verbaal begrip, impulsiviteit beheersen, strategie verduidelijken … 

De zone van naaste ontwikkeling⁽²⁾ waarin de adequate begeleiding van het kind in die leerzone een belangrijke rol opneemt, is dan ook een zeer belangrijk fundament van DA. Kijken naar leerpotentieel van kinderen en vertrouwen hebben in de ontwikkeling en groei van kinderen, staat dan ook centraal bij Dynamic Assessment. 

Leren door te observeren

Gedurende de hele workshop konden we observeren hoe Tzuriel kinderen en volwassenen medieerde met zijn Dynamic Assessment testen. Hij benadrukte vooral de mediatiefase, waarin hij gericht ging begeleiden. Het was indrukwekkend om te zien hoe hij op een korte tijd kon inzetten op meer planmatigheid, meer zelfvertrouwen, minder impulsiviteit… De diepgang van de testen/materialen kwam verder in de workshop steeds naar boven.

Moeilijker dan het lijkt

We kregen ook de kans om de testen op elkaar en op kinderen uit te proberen. Dat lijkt allemaal heel gemakkelijk als je professor Tzuriel bezig ziet, tot je zelf aan de slag moet. De testen doorlopen heel wat stapjes die je correct moet uitvoeren. Vergeet je een stapje of doe je het wat anders dan voorgeschreven, dan kan de test of de mediatiefase helemaal anders lopen dan de bedoeling is. Het meisje waarmee ik aan de slag ging, keek me op een gegeven moment met grote ogen aan omdat ze niet goed begreep wat ik van haar vroeg. Dit gebeurde doordat ze zo snel vooruitging, waardoor ik meteen naar een complexer onderdeel van de test sprong. Echter, ik had niet bedacht dat ze daardoor een deel van de instructie had gemist. Ik voelde duidelijk dat het eigen maken van de testen tijd vraagt en dat ermee bezig zijn heel belangrijk is om er alles uit te halen wat erin zit.

Effecten van de mediatie tijdens Dynamic Assessment

Als collega's bij Hoogbloeier hechten we veel waarde aan wetenschappelijke onderbouwing. De effecten van de DA testen zijn gestaafd met gedegen wetenschappelijk onderzoek. Zo ontdekte Professor Tzuriel bijvoorbeeld dat meisjes, na gerichte instructies, net zo sterk kunnen presteren op Mental Rotation⁽³⁾  opdrachten als jongens⁽⁴⁾. Of dat bepaalde DA testen een positieve invloed hadden op academische prestaties in wiskunde⁽⁵⁾. Ik kijk er alvast naar uit om nog meer resultaten van de onderzoeken te lezen in het boek “Mediated learning and Cognitive Modifiabilty”.

En hoe liep het af met Bas?

Bas, die het juiste blokje wegnam na de vraag “Are you sure?” leerde tijdens zijn uurtje met professor Tzuriel onder andere dat hij zekerder mag zijn van zichzelf, dat een antwoord juist kan zijn, zelfs al trekt iemand anders het in twijfel. Als hij de vraag “Ben je zeker?” nog een keer krijgt ben ik zeker dat hij terug zal denken aan professor Tzuriel en welke levensles hij hem wilde meegeven. 

⁽¹⁾ Bas is een fictieve naam.

⁽²⁾ Vygotsky, L. (1978). Mind in society: The develsopment of higher psychological processes. Harvard University Press. .

⁽³⁾ Mentale rotatie is het vermogen om een object in je hoofd voor te stellen om dan nauwkeurig te kunnen voorspellen hoe het object er zal uitzien nadat het een aantal graden wordt gedraaid.

⁽⁴⁾ Tzuriel, D., & Egozi, G. (2010). Gender differences in spatial ability of young children: The effects of training and processing strategies. Child Development, 81, 1417–1430.

⁽⁵⁾ Tzuriel, D., Kaniel, S., Kanner, E., & Haywood, H. C. (1999). The effectiveness of Bright Start program in kindergarten on transfer abilities and academic achievements. Early Childhood Research Quarterly, 114, 111–141 .

Copyright © 2024 Ilse Verhoeven – Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit artikel mag worden verveelvoudigd, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. Online delen mag mits vermelding van auteur en link naar dit artikel.