Hoogbegaafd of ontwikkelingsvoorsprong

Het uitgangspunt voor het schrijven van dit boek over het jonge kind met ontwikkelingsvoorsprong is

• helpen om zo vroeg mogelijk deze kinderen te signaleren en te kunnen anticiperen op de ontwikkelingsvoorsprong van het betreffende kind.
• a.h.v. voorbeelden laten zien hoe je het aanbod zodanig kunt afstemmen zodat het kind werkelijk in al zijn facetten tot ontwikkeling kan komen, waarbij niet alleen de cognitieve ontwikkeling een rol speelt maar vooral het welbevinden aandacht krijgt.

Dit boek neemt je mee in de kennis over ontwikkelingsvoorsprong wat tot uiting kan komen in hoogbegaafdheid. Een ontwikkelingsvoorsprong kan ook tijdelijk zijn, door bijvoorbeeld een rijk taalaanbod in de thuisomgeving komt het kind met een ruime woordenschat in je groep.

Je leert de voorsprong in cognitieve ontwikkeling (de lees en reken ontwikkeling) signaleren en daarnaast aandacht te houden voor de visuele-, de motorische, de sociaal- emotionele – en de taal-ontwikkelingsgebieden, om het kind in balans te laten ontwikkelen. Wanneer de ontwikkeling in beeld is, kijk je naar de executieve functies. Hoe intelligent een kind ook is, het zal de executieve functies nodig hebben en deze leren te ontwikkelen om iets met zijn intelligentie te kunnen doen. Het aanbod dat je biedt stem je af op de behoefte van het kind dat zelf wil ontdekken en doen. Tussendoor krijg je inkijkjes in praktijksituaties waar de leerkracht probeert een ‘krachtige leeromgeving’ te creëren waarin het kind met ontwikkelingsvoorsprong tot leren kan komen. De praktijkvoorbeelden komen vanuit de eigen ervaring en observaties van de schrijfster binnen haar onderwijspraktijk. Een krachtige leeromgeving is een pedagogisch veilige omgeving waarin het gaat om de interactie tussen de leerkracht en het kind om dit vervolgens te bevorderen tussen de kinderen onderling zodat het kind een beter zelfbeeld vormt en in staat is te groeien in zijn ontwikkeling.

Bij kleuters is het vaststellen van hoogbegaafdheid nog moeilijker omdat het IQ van kinderen tot zes /zeven jaar nog niet met betrouwbaarheid kan worden vastgesteld (van Gerven, 2008, Peters, 2008). Dit heeft te maken met de manier waarop kinderen zich ontwikkelen. De vroegkinderlijke ontwikkeling verloopt niet lineair, maar sprongsgewijs. Dit wil zeggen dat periodes van relatieve stilstand worden afgewisseld met periodes van relatief grote vooruitgang. Er zijn kleuter IQ testen (WISC, e.a.) maar je moet je afvragen waarom je een IQ test wilt laten afnemen? De kleuter ontwikkelt zich nog sprongsgewijs en dit is mede afhankelijk van zijn directe omgeving in aandacht en aanbod.