De gemotiveerde leerling

“Leerlingen zijn niet gemotiveerd om te leren” is een veelgehoorde verzuchting. Maar wat is dat – een gemotiveerde leerling? Welke kenmerken schrijven we toe aan motivatie? Wat is nodig om je gemotiveerd te voelen? Stel je deze vragen aan leerlingen en leerkrachten, dan omschrijven zij motivatie dikwijls in termen van ‘lekker bezig zijn’, ‘ingespannen werken’ of ‘iets doen om een bepaald doel te bereiken’.

Een leraar vertelde ons: “Mijn leerlingen zijn vaak niet gemotiveerd. Ik krijg er geen vat op.” Is motivatie inderdaad zo’n black box? Allerminst, zoals blijkt uit dit vierde deel in de NIVOZ-reeks. In de afgelopen decennia is veel onderzoek verricht, dat ons helpt motivatie en demotivatie bij kinderen te verklaren. Maar ook de leerlingen zelf kunnen ons veel vertellen over wat het onderwijs hen moet bieden om motivatie vast te kunnen houden en uit te bouwen. De gemotiveerde leerling verbindt wetenschappelijke beschouwingen met ervaringen in de klas.

Volg NIVOZ op een reis langs internationaal onderzoek, Nederlandse schoolvoorbeelden en onderwijs op het witte doek. Dit is een boek over intrinsieke motivatie, over flow en over de natuurlijke behoefte van ieder mens om te leren.

De auteurs

Prof. dr. Luc Stevens (1941) is emeritus hoogleraar Orthopedagogiek aan de Universiteit Utrecht en directeur van het NIVOZ. Hij spant zich in voor nieuwe onderwijspraktijk met als kenmerken openheid, kans, dialoog en verbinding. Sinds 2008 is Stevens hoogleraar aan de Open Universiteit. Zijn leerstoel richt zich op het professionaliseren van werkplekleren van docenten met de nadruk op het versterken van pedagogische competenties. Hij benadert het hart van het onderwijs, de leraar-leerlinginteractie, onder andere via de succesvolle NIVOZ-programma’s Pedagogisch leiderschap en Pedagogische tact.

Drs. Geert Bors (1973) werkt als freelance redacteur voor het NIVOZ. Hij deed onderwijservaring op bij middelbare scholen, in het ouderenonderwijs en als juniordocent op UCL in Londen, maar journalistiek bleek een grotere liefde. Geert begon als radiomaker en redacteur van het Nijmeegse universiteitsblad VOX, voor hij koos voor een freelancecarrière in Australië en Denemarken, waar hij schreef voor uiteenlopende media als Zin, Kijk, De Standaard en The Age (AU). Met regelmaat publiceert Geert bij diverse uitgeverijen, o.a. als ghostwriter van Atilla’s Dutch Dream (Nieuw Amsterdam).

Recensie

Wil je een uitstekend overzicht van motivatietheorieën die in de afgelopen 100 jaar uitgebreid zijn onderzocht, dan is dit boek een must voor jou!

In dit vierde deel uit een reeks van het Nederlands Instituut voor Onderwijs en Opvoedingszaken gaat een aantal onderwijskundigen dieper in op de motivatie van leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs. Eerst krijg je aan de hand van enkele recente (speel)films een inleiding in de materie. Vervolgens wordt ingegaan op het begrip motivatie en op de attributietheorie, die stelt dat de oorzakelijke toeschrijvingen (attributies) van negatieve of positieve resultaten een effect hebben op je zelfvertrouwen en gedrag. Daarna is er aandacht voor intrinsieke en extrinsieke motivatie, met veel aandacht voor het behaviorisme. Dit hoofdstuk worden besloten met een schets van de drie psychologische basisbehoeften – autonomie, relatie en competentie – waaraan voldaan moet worden om te komen tot welbevinden, motivatie, inzet en zin in leren. Het laatste hoofdstuk benadrukt het belang van de goede leraar-leerlinginteractie en de rol van een stimulerende context. Een boeiend boek, dat op een overzichtelijke manier wetenschappelijke informatie biedt. Het betoog wordt ondersteund met getuigenissen in kaders. Achteraan volgt een literatuurlijst.

Redactie Vlabin-VBC